بررسی فرآیند هویت یابی در میان تماشاگران فوتبال

چکیده از منظراجتماعی، فوتبال دارای ابعادو پیامدهای گوناگونی از قبیل نهادسازی، زمینه سازی برای رشد اقتصادی، تجلی نمادهای قدرت در فوتبال، هویت ملی، پیامدهای احساسی همچون شادی ملی یا خشونت جمعی و ... است. بنا به مباحث نظری موجود، یکی از مهمترین ابعاد در حوزه ورزش فوتبال که به بسیاری از این پیامدها شکل و جهت می دهد فرآیند هویت یابی در صورتبندی گفتاری- نهادی ورزش فوتبال است که البته خود دارای ابعاد متفاوتی چون شکل گیری هویت در میان نهادهای ورزشی (همچون فدراسیون ها، کنفدراسیون، هیئت) تیم های ورزشی یا همان ورزشکاران فعال در میدان فوتبال، تماشاگران موجود در درون ورزشگاهها و حتی طرفداران و حامیان بیرون از ورزشگاهها می باشد. این پژوهش با هدف شناسایی متغیرها و مکانیسم های فرهنگی- اجتماعی درگیر در شکل دادن به هویت جمعی در میان تماشاگران فوتبال طراحی شده است. پرسش اصلی تحقیق این است که: چه عوامل فرهنگی- اجتماعی به فرآیند هویت یابی در میان تماشاگران فوتبال شکل می بخشد؟ باتوجه به این هدف، برای یافتن عوامل موثر بر فرآیند هویت یابی و بر اساس مفروضات تحقیق، به ورزشگاه آزادی مراجعه وعلاوه بر ثبت مشاهدات و مصاحبه، با استفاده از روش پیمایشی از حدود420 نفر از افرادی که برای تماشای بازی فوتبال دو تیم پرسپولیس و الغرافه قطر در تاریخ 29/1/91 بهورزشگاه آزادی آمده بودند، به وسیله پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع آوری گردید و پس ازحذف پرسشنامه های مخدوش در نهایت380 پرسشنامه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت که مهمترین نتایج آن به شرح زیر می باشد: یافته های تحقیق نشان می دهد که مجردها به دلایلی نظیر اوقات فراغت بیشتر، احساس تعلق کمتر به نهادهای اجتماعی نظیر خانواده، پایگاه شغلی و... بیشتر از متاهلها با تماشای فوتبال به دنبال کسب هویت خود هستند. سطح درآمد خانواده، تحصیلات، سن، پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد رابطه معنی دار و مثبتی با متغیر وابسته (هویت یابی) داشته اند، همچنین رسانه ها (روزنامه ها و مجلات ورزشی و برنامه نود) تاثیر بسزایی بر روی جوانان و نوجوانان در فرآیند شکل گیری هویت فوتبالی داشته اند. اما از سویی دیگر محل سکونت رابطه معنی داری با متغیر وابسته (هویت یابی) نداشته است. واژگان کلیدی: هویت یابی، فوتبال، تماشاگران فوتبال، هویت فوتبالی